Een nieuw leven in het Zwanenmeer

De tijd waarin wij leven moedigt dwingend aan tot bewegen. Stil zitten wordt bijna beschouwd als een doodzonde, echt letterlijk.

Nu houd ik heel erg van stil zitten, liefst met een mooi boek of een spannende film. Maar zelfs ik begon me schuldig te voelen, want sinds het begin van de Corona-epidemie had ik mezelf vrijaf gegeven van elke lichaamsbeweging in groepsverband. De dokterspraktijk moedigde dit schuldgevoel nog aan. Zowel Hein als ik kregen bij elk bezoekje het advies om aan sport te doen, al was het maar een stevig stuk wandelen. De dagelijkse expeditie naar het winkelcentrum (heen en terug een klein uurtje) was echt niet genoeg.

Na uitgebreid onderzoek op internet bleek in Amsterdam Noord genoeg te doen en uiteindelijk ben ik begonnen aan gym voor 65+ in het Zwanenmeer, met een groep vrouwen waarvan de oudste ruim boven de tachtig is.

De wandeling heen en terug gaat door het plaatselijke parkje, een kleine groenstrook tussen flatgebouwen. Vandaag was het mistig. De flats waren verdwenen. 

De spinnenwebben voelden aan als de spinnenwebben van vroeger op mijn tocht naar de lagere school. 

De gym blijkt geen dure plicht, maar een vrolijke manier om te bewegen en leeftijdsgenoten tegen te komen. Na afloop wordt er koffie gedronken, daar worden nieuwtjes uitgewisseld, en het kleine leed van de deelnemers kan er gedeeld worden.

Dit houd ik wel weer een tijdje vol…

Eindje lopen met de MAC

Zaterdag 23 september was een speciale dag. Die dag besloten we om de computer van Hein te verhuizen naar de Elpermeer. We liepen naar de Studio, gewapend met een tas van de Landmarkt. Het regende heel zacht en alles rook naar herfst.

De MAC paste precies in de tas, met snoeren en muis. De Studio lag er opeens verloren bij en alle losse eindjes werden zichtbaar. Losse snoeren, stapels papieren en verborgen stofvlokken kwamen tevoorschijn. We deden een eerste poging om een nieuwe orde te vestigen en gingen daarna weer richting Elpermeer. Daar kreeg de MAC zijn nieuwe plaats. Het voelde aan alsof hij daar altijd al stond. 

De volgende dagen is de Studio opgeruimd. Het is nu een plek om tot jezelf te komen, om even alleen te zijn. En misschien een goede plek voor een wekelijks meditatie-groepje. Hein zal het pad erheen nog vaak afleggen…

Het hart schroeit…

 Soms schroeit een gedicht je hart, maakt voelbaar wat niet denkbaar is, laat een nieuw stukje bewustzijn vrij. Dit gedicht van Jan Harten deed dat.

Mijn geboortedatum

Mijn geboortedatum werd
geschreven in een dorp
dat rook naar hooi
en paardehaar: het was
acht uur in de morgen
en de zon, als een
complimenteuze fotograaf,
stond het landschap
te bekijken van
ademloze september.

In mijn spaarpot viel
de eerste zilveren gulden,
in mijn ogen was nog geen
licht, maar wel een
begin zichtbaar van
glimmende stuiter
en mijn stem hinkte
ook nog maar op
éen gedachte: lucht.
Adem van september.

Mijn wieg knikkebolde
bij het slaan van de klok
– paukenslag in de diepte –
en de tijd bouwde mij
langzaam op, trok aan mijn
haar, gaf mij een schooltas
en begon een heel dorp
met zoemende boomgaarden
en kleurige of vinnige
mensen rond mij op te zetten.

Toen ik negen jaar was
sloop er een fout in de
geschiedenis, die niemand
meer uit zou kunnen gummen.
Met hartstocht ging een geweer
af en nog éen, en toen vlogen
honderd zware roofvogels
opeens laag over de grond
en zaaiden pitten van dood
in mensen en dieren die ik kende.

Ik was plotseling uit mijn kracht
gegroeid en stond te trillen
op mijn benen, te jong om te vechten,
te goud van hollands zonlicht
om mijn vleugels te sluiten.
Met tussen mijn ribben
een tandrad van angst
leefde ik verder met
ondergedoken ouders,
verborgen als een
speld in een hooiberg.

Jaap Harten (1930-2017)

 

Om niet te vergeten - de eeuwigheid en de anderen

Herinnering

Mateloosheid der kinderjaren
er was alleen eeuwigheid
meegevoerd naar een toekomst die niet bestond omdat er nog geen
verleden was
de zon scheen heet en rechtvaardig in de lege straat
alles was mogelijk
niets móést
rust
en duizend plannen
zwevend als kleurige ballons
vriendjes even eenzaam als hij spelend in het universum in het
vergeten en verzinken van de ene seconde in de andere
alles had doel
en was doelloos
de avond vervloeiend in de zorgeloze nacht.


Peter van Steen (1904-1971)
uit: Gruis en kwarts (1953)

***

klein jarig kind

zo blij buiten

met de hoepel

draaiend rond en rond

drie keer en dan ligt

de kring weer op de grond

–

pak hem weer

vier vijf keer

zonder vallen

door en door en door

je hebt het door

kind

het lukt je draait

in één beweging

om je smalle lijfje

draait de cirkel midden

op de stoep

alle mensen kijken

alle mensen die daar lopen

kijk hoe mooi mijn nieuwe hoepel

draait en draait en –

iemand roept

wat moet dat midden

op de stoep kind

hoepel op

Anne Nederkoorn ((1962)

Uit: Vitaal tussengeluid. 

Uitgegeven door Eijlders dichters

Hoeveel generaties eist de tijd

om wonden tot littekens te rijpen?

Wanneer kan liefde ontspringen

in een bodem van vijandschap?

Waarom was ik

wie ik niet wou zijn? 

Vera Steenput (2023). ‘Sterke schoenen’. De Zeef 

 

Praying

by Mary Oliver

It doesn't have to be

the blue iris, it could be

weeds in a vacant lot, or a few

small stones; just

pay attention, then patch

a few words together and don't try

to make them elaborate, this isn't

a contest but the doorway

into thanks, and a silence in which

another voice may speak.

Het onvoltooide

Wees geduldig, mijn lief.

Wat niet af is, is in wording.

Wat in wording is, groeit.

De van Wettum story

DE HEER M. P. VAN WETTUM, die afscheid als burgemeester van Naarden neemt, naar een portret van Flip Hamers

Over-grootvader en over-grootmoeder van Wettum 

Jacoba van Wettum (Co)

Getrouwd met Jan van Rooijen.

Zij woonden in Naarden in de Turfpoortstraat 10.

Co bleef daar wonen tot haar dood op 90 jarige leeftijd.

Mijn grootmoeder.

Co van Rooijen-van Wettum met haar twee eerste kinderen

Piet van Rooijen

Wilhelmina (Wim) van Rooijen (mijn moeder)

 

Truuk van Rooijen 

hier samen met de twee oudere kinderen.

Jan van Rooijen stierf aan de gevolgen van een blindedarm ontsteking toen Truuk net leerde lopen. 

Hij stierf op 14 juni 1925. Hij was 31 jaar oud.

De drie kinderen van Rooijen, samen met tante Fien, de huishoudster die na de dood van Jan van Rooijen in het gezin kwam en daar tot haar dood bleef. Zij was voor de kinderen, en later voor de kleinkinderen een warme, liefdevolle aanwezigheid.

Samen op de Rehobothschool

Pietje 

Wim

Truuk

Close-up van de drie kinderen.

Wim staat bij tante Mien, nicht van Co, die hier lesgeeft.

Het gezin zonder vader

Grootvader en grootmoeder van Wettum

Truuk van Rooijen

Ties van Wettum 

Wimmetjevan Wettum

Kinderen van Charles van Wettum en zijn vrouw Rich.

Zij verbleven in Indië en kwamen op gezette tijden met verlof naar Nederland.

De kinderen van Co van Rooijen en van Charles van Wettum met als jongste 

Theo van Wettum

De zes kinderen werden allemaal twee jaar na elkaar geboren

Foto genomen tijdens een verlof van Charles

Met z’n allen in de auto van grootvader?

Hier de kinderen zonder Theo, waarschijnlijk tijdens hetzelfde verlof.

Op de trap van Turfpoortstraat 10.

Ties en Wimmetje werden naar Holland gestuurd om een goede opleiding te krijgen. Het gezin ging met groot verlof naar Nederland (1936-1937). Ties en Wimmetje bleven daarna in Holland.

Ze woonden in die tijd bij tante Co

Nog een foto, maar dan zonder tante Co.

Piet ontbreekt op de foto’s

 

Nog een groepsfoto, weer tijdens een verlof, want Theo is er weer bij. 

 Wim van Rooijen trouwt in 1942 met Jaap Fokkens en gaat in Arnhem wonen. Zij is dan 20 jaar. In 1944 krijgen zij een dochter. Een gelegenheid voor weer een groepsfoto.

Piet ontbreekt, evenals Jaap. Het is oorlog. Piet zit in kamp Amersfoort gevangen, sorteert daar de post en krijgt zo per ongeluk het geboortekaartje van zijn eerste nichtje in handen.

De boreling: Jacoba Klaaske Fokkens.

 

De laatste groepsfoto, met Piet die weer vrij was, en met Jaap Fokkens.

Het laatste oorlogsjaar was iedereen bij elkaar. Wim en haar gezin waren herfst 1944 bij haar moeder op bezoek tijdens de slag om Arnhem. Ze konden niet meer naar huis.

De foto is vlak voor de bevrijding genomen, op 1 april 1945. Baby Cobi viert haar eerste verjaardag. Het was de laatste maand van de hongerwinter.

Waar ze de taart vandaan haalden? De hemel mag het weten.

Soms, ’s avonds

Soms, ’s avonds, staat mijn vader in de kamer.
Vreemd oud geworden, haast vel over been.
‘Slapen ze, Stientje en de jongens?’ ‘Ja, hoor.’
(Zij mogen hem niet zien.) Hij zucht tevree.

‘Maken ze ’t goed? Geen zieken?’ ‘Nee, geen zieken
gelukkig. Alles prima.’ Hij glimlacht,
klein op een puntje van de bank, zijn
benen nog korter dan toen hij een jongen was.

We praten niet, maar ‘hou je taai, hè!’ knikken
we als vroeger. ‘’k Ga weer eens. Dag knul.’ Hij staat
nog even voor mijn moeders jeugdfoto.

Het tuinhek piept. Ik luister naar zijn stappen,
die vederlichte, bulderende stappen
van iemand die terug moet in de dood.


C. Buddingh’ (1918-1985)

Voor het verhaal van Ties van Wettum

ellenvanwettum.nl 

 

 

urban spring

Na lang wachten wordt het eindelijk lente dit jaar. De bomen en struiken laten hun eigen groeiritme zien. Een fascinerend schouwspel

 De eerste ontmoeting met Maarten

Jarenlang had ik boeken gelezen om mijn wereld te begrijpen. Maar ergens in mijn 37e levensjaar zei iemand, behoorlijk geïrriteerd, ‘het wordt tijd dat je iets praktisch gaat doen in plaats van wijsheid in boeken te zoeken’. Dat deed pijn, temeer omdat ik heel goed wist dat de opmerking midden in de roos was.

Daarom stond ik op een koude septemberavond buiten bij de Mozes en Aaronkerk in Amsterdam een affiche te lezen over cursussen die daar gehouden werden. Er werd een cursus aangeboden van ‘integrale meditatie op basis van Zen’. Eén keer in de twee weken, introductieavond binnenkort.

Op de introductieavond kwamen mijn man en ik als laatsten binnen. Een klein, vol zaaltje, een enorme ovale tafel waar iedereen al omheen zat. Een kleine, oudere man keek ons met felle ogen aan. Gebiedend zei hij tegen mij ‘kom jij maar naast mij zitten’. Er werd wat met stoelen geschoven en daar zat ik. Met een vuurrood hoofd en het gevoel dat iedereen naar me keek. De hoofdmeester had me een standje gegeven, omdat ik te laat was.

Van zijn inleiding weet ik niets meer, maar wat daarna gebeurde vergeet ik nooit. “Zo”, zei hij, “nu zal ik laten zien hoe je moet zitten”. Hij klom in die propvolle kamer op de tafel, vouwde zijn benen over elkaar heen, en gaf zo uitleg over het zitten - wat ik totaal niet meer hoorde, zo geschokt was ik dat die oude man zomaar op een tafel klom waar iedereen bij was.

Gelukkig weerhield het me er niet van om bij hem te gaan ‘zitten’ en dat heb ik gedaan tot hij er zelf mee ophield, zo’n jaartje of dertig…

 

Levensweg

Toen ik in 1981 per ongeluk in een beginnerscursus van Maarten Houtman terecht kwam, 37 was ik en ik voelde me behoorlijk oud, had ik al een heel traject afgelegd. Ergens in mijn puberteit was de vraag gerezen of het leven dat ik leidde, echt de enige werkelijkheid was. Vanuit die vraag kwam later de studie psychologie, maar geen antwoord. Na 15 moeizame jaren psychologie wist ik zeker dat het antwoord te vinden was in de wijsbegeerte. Zes jaar verder met een tocht langs Aristoteles en de boeddhistische filosofie wist ik het opnieuw. Een antwoord kon alleen maar komen uit stil zitten. Vandaar die beginnerscursus.

Toen ik eenmaal stil ging zitten, op een houten bankje, want te stijf voor een mooie yogazit, gingen werelden voor me open. Maar tot mijn verbazing kwam er geen nieuwe werkelijkheid naar boven, maar hel en verdoemenis uit mijn gereformeerde jeugd. Branden in de hel was een levende angst waar ik me niet los van kon maken. En dat er geen God zou bestaan was niet te bevatten. Ik had in al die jaren rationeel afstand gedaan van deze beelden, maar diep binnenin mij waren ze nog steeds een levende werkelijkheid. 

Gelukkig was daar Maarten, die liefdevol en respectvol de oude beelden losmaakte en de vrijheid van de mens liet zien die vol aandacht en liefde  zichzelf kon onderzoeken en, wellicht, de onbekende grond tegen zou komen die elk leven vertegenwoordigt.

Dat zitten werd een reis van losweken, losweken van de oude angsten, van de oude beelden en leefregels. Ik deed het met vreugde omdat ik me eindelijk op de plek wist waar ik mijn hele leven naar gezocht had.

Ik moest er onlangs weer aan denken bij het herlezen van ‘De lege spiegel’ van Janwillem van de Wetering, jeugdsentiment optima forma. We zaten midden in de paastijd met al zijn oude beelden en gebruiken. Ik hoorde het woordje ‘hel’, er kwamen geen beelden boven en geen angsten. God de vader was inmiddels samengevallen met ‘het onnoembare’. En mijn levensvraag is er nog steeds, onbeantwoord, maar als grond van het bestaan.

Al die toespraken, al die sessies, al dat zitten, al die oefeningen, al die jaren met Maarten Houtman, ik ben hem daar diep dankbaar voor.

Klaaske